پس باید به سـرآغاز برگـردیم و سـپس راهی دگـر در پـیش گیریم.
افلاطون، پولیتیکوس، 268د5
http://platonica.mihanblog.com/
بخشی از مطالب :
شوربختانه دربارۀ تشبّه به خدا در حدّ توان چیزی در متون عربی نیافتم جز این سخن مسعودی که چه‌بسا به آن مفهوم افلاطونی مربوط هم نباشد. نوشته است که
ورأیت علی باب مجمع الصابئة بمدینة حران مکتوباً علی مدقة الباب بالسریانیة قولاً لأفلاطون فسره مالک بن عقبون و غیره منهم و هو «من عرف ذاته تألَّه» (مروج الذّهب، ف. 67، اعتنی به وراجعه کمال حسن مرعی، 4 ج [صیدا ـ بیروت: المکتبة العصریة، 2005] 2: 192؛ قس تصحیح و ترجمۀ باربیه دو منار و پاوه دو کورتایه، 9 ج [پاریس: مطبعۀ شاهی، 1861-1877] 4: 64-65).
اما در اروپا دربارۀ تشبّه به خدا در حدّ توان که به گفتۀ آلکینوس (در فصل 28 دیداسکالیکوس) افلاطون غایت (τέλος) زندگی انسان می‌دانسته است[منبع]، مطابق اطلاعات من شش پژوهش بسیار مهم به زبانهای آلمانی و انگلیسی هست که در زیر عنوان و نشانی آنها را بر اساس تاریخ نشر نوشته‌ام. شاید که در زبانهای دیگر اروپائی هم چنین پژوهشهائی باشد. متأسفانه یکسره بیخبرم.
و اما این شش پژوهش:
اوّلی اصلاً رسالۀ دکتری بوده است و چنانکه از نامش پیداست تاریخ سیر این مفهوم را از افلاطون تا گرگوریوس نوسائی بررسی کرده است. دومی مکمّل اوّلی است و تاریخ سیر مفهوم تشبّه به خدا را از هومروس تا افلاطون بررسی کرده. سومی فصلی شایان توجه است که مفهوم تشبّه به خدا را در بطن فلسفۀ اخلاق افلاطون جای داده. چهارمی کوششی است مدرن برای احیای توجه باستانی به مفهوم تشبّه به خدا و اثبات اهمیت قاطع آن در درک صحیح فلسفۀ افلاطون. پنجمی کوششی است برای بسط و تصحیح کوششهای سومی و چهارمی. و بالاخره ششمی فصلی است که کانونش بررسی این مفهوم در فیلبوس و بررسی پیوند آن با دیدگاه افلاطون دربارۀ لذّت است.
1
Hubert Merki
Ὁμοίωσις θεῷ. Von der platonischen Angleichung an Gott zur Gottähnlichkeit bei Gregor von Nyssa
Freiburg: Paulusverlag, 1952
2
Dietrich Roloff
Gottähnlichkeit, Vergöttlichung und Erhöhung zu seligem Leben. Untersuchungen zur Herkunft der platonischen Angleichung an Gott
Berlin: WdG, 1970
3
Julia Annas
Platonic Ethics, Old and New, ch. 3 = pp. 52-71
Ithaca: Cornell Uni. Pr., 1999
4
David Sedley
The Ideal of Godlikeness
- 14 of Plato 2: Ethics, Politics, Religion, and the Soul, ed. Gail Fine
Oxford: OUP, 1999
5
John M. Armstrong
After the Ascent: Plato on Becoming Like God
Oxford Studies in Ancient Philosophy XXVI (2004) 171-183
6
Daniel Russell
Plato on Pleasure and the Good Life, ch. 5 = pp. 138-165
Oxford: Clarendon Press, 2005
PHOTO: Plato, Theaetetus 176 B 1-3