“سرزمین خالی از سکنه”

چیدمانی از: کریستین بولتانسکی

شکوفه غفاری

فایل پی دی اف : سرزمین خالی از سکنه

No man’s land ww1

سی تن لباس انباشته برهم، در فقدان بدن هایی که آنها را ترک کرده اند، در تداعی کسی که نیست، در جای خالی کسانی که دیگر نیستند، کوهی را شکل داده اند که با دستی مکانیکی بر روی آن بدون لحظهای آرامش و بی آنکه انتخابی در کار باشد به بالا برده می شوند و دوباره بر روی هم ریخته می شوند. به دور آن، بخش هایی از کف سالن، همچون گورستان هایی با لباس های چیده شده در کنارهم و مسیرهایی برای راه رفتن در میان این فضا جدا شده اند. نورهایی که بر روی بخش های مختلف این گورستان چندپاره نصب شده اند همچون کورسویی امید بر زنده کردن خاطره ای از دست رفته عمل می کنند. “سرزمین خالی از سکنه” با مخاطبانی که  از آن بازدید می کنند تضادی از حضور و فقدان در خود دارد که با صدای ضربان قلبی که از اطراف به گوش می رسد دوچندان می شود. ریتم یکنواخت تپش قلب که از هر سو پخش می شود تنها طنینی است که حضور را ندا می دهد. مخاطب با حضور خود در سرزمین خالی از سکنه جایی که عدم حضور دیگری حس می شود واقعیتی گریزناپذیر را تجربه می کند، واقعیتی از جنس فقدان و از دست دادن، واقعیتی که با وجود جعبه های زنگ زده و چیده شده برروی هم، در گوشه ای از سالن، که مانع دیدن مسیر خروج است پر رنگتر می شود. جایی که راه فراری نیست، حجمی از اندوه که عظمتش، پیکر گسترده اش، اندام غول پیکر بیجانش درد مشترکی را یادآور می شود که همچون تسلایی، سنگینی این بار را خنثی می کند. سرزمین خالی از سکنه عنوانی است که در جنگ جهانی اول به زمین هایی اطلاق می شد که هیچکدام از طرفین جنگ به خاطر ترس یا حس عدم امنیت وارد آن نمی شدند و مملو از جسدهای سربازانی می شد که این میان در جنگ کشته می شدند، زمین هایی که بعد از جنگ نیز متروک و گاه ورود به آنها ممنوع شمرده  شد، زمینی میان مردگان و زندگان، سرزمین هایی که مانند خاطرات ما نسبت به عزیزان از دست داده مان با ترسی از ورود دوباره به آن ها و یادآوری آنچیزی که سعی در فراموشیش داشته ایم، رها شده اند. در اتاقی خارج از سالن جایی برای ثبت و ضبط صدای ضربان قلب وجود دارد، این فضا شاید برای مخاطبی که با ورود خود به “سرزمین خالی از سکنه” به نبود خود نیز می اندیشد تعبیه شده باشد؛ درست لحظه ای که خود را میان دردی همگانی می یابد راهی برای جاودانه کردن اثری از خود پیش پایش گذاشته می شود. “سرزمین خالی از سکنه” تنها بار فقدان را سنگین جلوه نمی دهد بلکه همزمان با عمومی نشان دادن حس از دست دادن چون تسکینی برای مخاطبی عمل می کند که پیشتر این زمین را ترک کرده و به فراموشی سپرده بود.