اهمیـت کنونی تونی ­کلیـف برای سوسـیالیـسم

نویسنده: آلکس کالینیکوس

 مترجم: مبین رحیمی

فایل پی دی اف : تونی کلیف

 تونی ­کلیف[1] صد سال پیش،۲۰ می ۱۹۱۷ در آخر همین هفته ­ای که گذشت، متولد شد: یک یهودیِ فلسطینی که در سال ۱۹۴۶ به انگلستان آمد. این مقارن بود با دو سال پیش از اعلام دولت اسرائیل، که کلیف بعنوان یک انترناسیونالیست و یک ضدصهیونیزم با آن مخالف بود. در انگلستان او یک گروه مارکسیستی را بنا نهاد که منتهی به شکل­ گیری حزب کارگران سوسیالیست(SWP) [2] شد. من بعنوان اندام کمیته مرکزی حزب، بیشتر از بیست سال با کلیف کار کردم. او شخصیتی فوق­العاده داشت، ترکیبی بی­نظیر از: فهم، اراده، افسون، خوش­طبعی همراه با نیرویی پاک. اما چرا با گذشت نزدیک به بیست سال از مرگ وی -آوریل ۲۰۰۰- هنوز هم برای کسانی که با او آشنا نیستند، مهم است؟

پاسخ این پرسش تاحدودی نهفته در نوشتارهای نظری اوست. در اواخر دهه ۱۹۴۰ کلیف، به گونه­ ای خلاقانه بحث­های پیرامون اتحادجماهیرشوروی را بسط داد. او با دلیل استدلال کرد که جماهیرشوروی بسیار از سوسیالیسم فاصله دارد یا بنا به همان ادعای لئون­تروتسکی[3]، روسیه استالینی یک «دولت فاسد کارگری» بود، یک نوع سرمایه ­داری: سرمایه ­داری دولتی بوروکراتیک. از این­ رو بوروکراسی حاکم در آمریکا و اروپا، تحت عنوان کارفرماهای خصوصی، باعث استثمار طبقه کارگر می­شد و رقابت نظامی با غرب، روسیه را در فرایند منطق انباشت سرمایه­داری قرار می­داد –که مارکس[4] در سرمایه[5]– از این منطق پرده برداشته است. در مقایسه با اریک هابسبام[6] (۱۹۱۷) دیگر متفکر برجسته مارکسیست یهودی، کلیف فقط نظریه­ پرداز نبود. اریک هابسبام مورخ بزرگی بود اما او کمونیسم ارتدکس را یک نوع شرمندگی می­دانست، او کمک کرد تا درها بر روی حزب کارگر[7] باز شوند و در خواست دیدار از طرف ملکه انگلستان را بعنوان یک همنشین افتخاری پذیرفت. اما کلیف از لحاظ سیاسی مخالف بازنگری در سنت مارکسیسم انقلابی بود: هنگامی که استبداد استالینیستی، گونه­ ای از سرمایه­ داری دولتی بود بنابراین هنوز مفهوم مارکس از خود­رهایی طبقه کارگر واقعیتی زنده است. کلیف شعار «نه واشنگتن، نه مسکو: اما سوسیالیسم بین­المللی» را اختیار کرد. به بیانی دیگر جنگ سرد مبارزه­ میان سویالیسم و سرمایه­ داری نبود، بلکه نبردی بود میان قدرت­های امپریالیستی رقیب. بنابراین هنگامی که در سال ۱۹۹۱ اتحاد جماهیر شوروی از هم فروپاشید، حزب کارگران سوسیالیست و سازمان­های وابسته به آن در جاهای دیگر می­ توانستند رشد کنند.

استراتژی

کلیف فراسوی هر چیزی مصمم بود تئوری مارکسیستی را به­ درون تشکیلات سیاسی انقلابی بکشاند. او در سال ۱۹۷۰ چهار جلد، زندگی لنین[8] را نوشت؛ منبعی پیرامون تاکتیک و استراتژی انقلابی. در این دهه بود که در اروپا و آمریکای پس از جنگ، مبارزه طبقاتی به بالاترین حد خود رسید. در انگلستان طی سالهای ۷۴-۱۹۷۰ جنبش قدرتمند سرپرستی کارگاه­ها[9] در مواجه ه­ای، دولت محافظه­ کار تِد­هیث[10] را درهم شکست. کلیف به­ گونه ­ای معترضانه همه توانش را برای دانشجویان و کارگران رادیکال، براساس یک حزب انقلابی توده­ای بکار انداخت، حزبی که می­توانست به شکل دادن مبارزات در آینده کمک کند. اما افسوس بعد از شکست تِدهیث، ما شاهد افزایش مبارزات کارگری نبودیم و دولت حزب کارگر هم به گونه­ای کلروفرم­[11] {افیون­وار} عمل کرد. سازمان سرپرستی کارگاه­ها هرچه بیشتر بوروکراتیزه و با ساختار اتحادیه­ های تجاری و شرکت­های بزرگ ادغام شد و این بدین معنی است که مارگارت تاچر[12] -بعد از پیروزی در انتخابات می ۱۹۷۹- هنگام راه­ اندازی حمله، مواجه با یک جنبش بسیار ضعیف کارگری بود. کلیف در میان آغازگاه این نقطه­ تمایل­ها بود و این به حزب کارگران سوسیالیست این جازه را می­داد تا برای مقابله با تاچر خود را سازمان دهد. اما این باعث نشد که اوج مواجهه میان دولت تاچر و اتحادیه ملی کارگران معدن کمتر دردناک یا بدون مشکل باشد.کلیف بقیه زندگی­اش را در زمان حکومت محافظه­ کاران و شاگرد تاچر، تونی بلر[13] سپری کرد. او به هر گشایش سیاسی چه در انگلستان و چه در بیرون از کشور، با شور و شوق واکنش نشان می­داد و خستگی­ ناپذیر کار می­کرد تا میراث مارکسیسم انقلابی را به نسل­های جدید انتقال دهد.  فراتر از هر چیزی آنچه من از او یاد گرفتم، انقلابی ماندن بود. در سال ۱۹۹۰ به او گفتم: «خدارو شکر، دهه ۱۹۸۰ بیش از»… کلیف نگاهی به من کرد و گفت: «تو باید در دهه ۱۹۵۰ می­ بودی». در شرایط بدتر از شکست زمان تاچر، در اوج جنگ سرد او توانسته بود یک گروه کوچک مارکسیستی بنا نهد که هنگام شکل­ گیری جنبش­های نوین، این گروه توانست رشد کند. از هرلحاظ وضعیت سیاسی حاضر بسیار متفاوت از زمانه کلیفاست، با این­ وجود ما هنوز می­ توانیم از نوشتارهای نظری و تجربه­ های عملی او بیاموزیم.

Alex Callinicos-23 May 2017

منبع: socialistworker

Tony Cliff matters for socialists today

https://socialistworker.co.uk/art/44652/Tony+Cliff+matters+for+socialists+today

[1]. Tony Cliff

[2]. Socialist Workers Party

[3]. Leon Trotsky

[4]. Karl marx

[5]. Capital

[6]. Eric Hobsbawm

[7]. New Labour

[8]. Lenin

[9]. shop stewards

[10]. Ted Heath

[11]. Chloroform

[12]. Margaret Thatcher

[13]. Tony Blair